WhatsApp nasıl para kazanıyor?

WhatsApp neden bedava? Facebook'un sahibi ve ortakları iyilik olsun diye amme hizmeti mi yapıyorlar? WhatsApp'ın para kazanma usulü bu çağın en çok eleştirilen ticareti insan ticaretiyle yaptığını biliyor muydunuz?

Dünyada milyonlarca insan, Whatsap'ı Facebook satın almadan önce 0.99 Dolar ücret ödeyerek kullanıyordu. İlk 1 yıl ücretsiz olan kullanılan WhatsApp daha sonra ki yıllarda ücretli oluyordu. Sonra Facebook toplam 20 çalışanı olan bu reklamsız küçük programı 19 milyar dolar ödeyerek satın aldı ve WhatsApp tamamen bedava oldu.

Önce şunu düşünmemiz gerekiyor; Facebook ve ortakları nasıl olurda bu kadar küçük bir programa ve toplam 20 çalışana 19 milyar dolar öder ve hiç reklam yayınlamadan hiç sponsorluk almadan bedavaya dağıtır?

WhatsApp, eskiden Yahoo!'da çalışan iki arkadaş Jan Koum ve Brian Acton tarafından 2010 yılında sürmüşlerdi piyasaya. Bu iki arkadaş aslında Facebook'a bir program satmadılar, o günlerde 500 milyondan fazla olan kullanıcılarını sattılar. Programın ticari değeri WhatsApp'ı kullanan kişilerin bizzat kendisiydi ve alışveriş sırasında pazarlığı yapılan mallar kullanıcı olan insanlar yani bizdik.

Facebook gibi bir şirketin hala WhatsApp'ı reklamsız, sponsorsuz ve parasız dağıtmasının sebebi parayı kullancı bilgilerini satmasından kazanıyor olması. Facebook, hükümetler, kampanya hazırlığı yapan siyasiler, küresel hızlı tüketim şirketleri gibi müşterilerine “Big Data” (Büyük veri) adıyla kullancılarını satıyor. İnsanlar ne konuşuyor, hangi kelimelere tepki veriyor ne tepki veriyor, yemek, kıyafet ya da siyasetçiler hakkında neler söylüyor, eşine ne diyor eşini aldattığı ilişkisi olan diğer insanlara ne diyor gibi binlerce başlıkta biriken verilerle birlikte, hangi saatlerde kullandığımız, lokasyonlarımız, seyahat hareketlerimiz, gibi verilerin de hepsi kaydediliyor. Bu verilerle analiz yapmak isteyen, hükümetler, istihbarat ajansları ve büyük şirketlere milyonlarca dolar karşılığında alınıp satılıyoruz. 
Örneğin Kudüs'e girmek için İsrail havalanında bekleyen bir turistin, telefonu alan İsrail askeri bir kaç dakika içinde kişinin geçmiş yıllarda ne yazdığını, kiminle yazıştığını hatta geçmişte sildiği mesajların ortaya çıkması nasıl gerçekleşiyor olabilir? Telefonu formatlamanız yahut değiştirmeniz bir şey ifade etmez çünkü bilgiler telefonunuzda saklanmıyor. WhatsApp üzerinden bir kere yazdıysanız yazdığınız herşey Facebook'un eline geçmiştir ve parasını ödeyen herkes satın alabilir.

Geçen seneye kadar kargaşa ve iç savaş çıkarmak için kullanılan sosyal medya yalanlarına karşı direnç gelişmesi ve tedbir alınması WhatsApp'ı alternatif operasyon aracı haline getirmiş olması da ayrıca değerli kılmasına sebep oldu. Hindistan'da, Venezuella'da ve İran'da son bir yılda yaşanan bütün linç, kargaşa ve kaos olaylarında WhatsApp ve Telegram gibi anlık mesajlaşma programlarından yayılan dedikodular başı çekiyor.

Bu durumda topladığı verilerin ne olduğunu açıkça gösteren ve verilerini Türkiye'de toplayan mesajlaşma programlarını kullanmaktan başka hiçbir çaremiz kalmıyor. WhatsApp yüzerinden gönderilen mesajların, fotoğrafların ve videoların hepsi ABD tarafından kaydedildiği için yerli ve milli anlık mesajlaşma programlarına yönelmeliyiz.

Erem Şentürk, Diriliş Postası