HT Pazar'dan Arda Aşık'ın enerji içeceklerinin zararları hakkındaki haberi…
Finaller yaklaşmış, arkadaşlarımla yoğun sınav temposuna girmiştik. Çare belliydi: Beyazıt kampusundaki reklam panoları enerji içeceği reklamlarıyla doluydu. Öğrenciler enerji içecekleriyle kütüphanelerde sabahlıyordu.
Arkadaşım Murat, elindeki kutunun kapağını açtı ve bu ara günde en az 3 tane içtiğini söyledi.
Onu uyarmak zorundaydım, zira Avustralya'da, günde bunlardan 4 kutu tüketen Matthew Penbross, kendi rekorunu kırmak istemiş olsa gerek, 5 saat içinde 8 kutuyu mideye indirince kalbi durmuştu. Bahtlıymış ki hadise yerine zamanında gelen ambulans sayesinde hayata tutundu.
Dublin St James Hastanesi'nin yaptığı araştırma, sebebini açıklar nitelikte: Yalnızca 2 kutu enerji içeceği bazı atardamarları genişleterek kan basıncını düşürüyor, bu da kalbin durmasına sebep olabiliyor.
Murat, “Peki neden bu kadar çok içiyorsun” sorusuna “Halsiz hissettiğim günlerde, sınav öncesi hayatımı çok kurtardı” cevabını veriyor.
Ama uzmanlar onunla aynı fikirde değil. Profesör Türker Şahiner “Kafein ve B vitaminlerinin ön plana çıktığı bu içecekler uykuyu açıyor ve kişi daha dinamik hissediyor. Kafein beyinde dikkatle ilgili reseptör sayısını artırıyor” diyor ve ekliyor: “Fakat bir süre sonra o reseptörler aç kaldıkça daha şiddetli uykusuzluk ve halsizlik yaşanıyor!”
‘UYKUYU BOZUYOR'
Olumsuz etkileri bununla da sınırlı değil. Beynin kısa süreli performansını artırmak, kan ihtiyacını artırıyor. Vücut kan ihtiyacını sağlayamayınca kalp ve diğer organlar beynin bu talebine ayak uyduramıyor ve vücut strese giriyor.
Enerji içeceklerine güvenip sınav öncesi sabahlayan öğrencilere de diyecekleri var Prof. Dr. Şahiner'in: “Fazla kafein, uykuda kronik bozukluklara neden oluyor, REM uykusu kısalıyor, bu kişiler sabahları yorgun kalkıyor.”
Bir litre enerji içeceğinde yaklaşık 150 miligram kafein bulunuyor. Profesör Şahiner son yıllarda ortaya atılan “Kafein Alzheimer'ı önlüyor” gibi iddiaların da gerçeği yansıtmadığını söylüyor.
‘TÜKETİLMEDİĞİNDE MUTSUZ EDİYOR'
Enerji içecekleri, psikolojik sorunlara da sebep oluyor.
Uzman Klinik Psikolog Gizem Mine Çölümlü, enerji içeceklerinin, psikolojik bağımlılık yaratarak günlük yaşamı olumsuz etkilediğini belirtiyor, “Tüketilmediğinde mutsuz ederler” diyor.
Ayrıca huzursuzluk, yoğun kaygı ve gerginliğe sebep olduğunu, anksiyete bozukluğu yaşayanlarda kaygı ve atakları kaçınılmaz biçimde kötü hale getirdiğini de ekliyor.
Sadece kafeini günah keçisi yapmaya gerek yok elbet. Çeyrek litrelik kutusunda barındırdığı 200 miligram taurin, sinirlilik ve ani şiddetli reaksiyon gibi olumsuz davranışlar doğuruyor.
TÜMÜYLE YASAKLAMAK YERİNE GEÇTİĞİMİZ YIL SÖZDE TEDBİRLER ALINDI
Dünyanın yarısında enerji içeceği üretim ve satışı yasak. Türlkiye ise yasaklamayı beceremeyen az sayıdaki ülkeden biri. Sadece yapay tedbirlerle oyalanıyor. 2000'li yıllarında başında Danıştay'ın tebliği iptal gerekçeleri bile dikkate alınmadı. Bu yüzden tehlikeli sularda yüzmeye devam ediyoruz.
Geçen yıl ise şu sözde tedbir alınmıştı:
Enerji içecekleri spor tesislerinde, okul kantinlerinde ve hastanelerde piyasaya arz edilmeyecek ve reklamı yapılmayacak. 18 yaşından küçüklere enerji içeceklerinin satışı yapılmayacak Ürünlerin etiketinde "Alkol ile karıştırılarak veya beraber tüketilmemelidir" ifadesi bulunacak.
Spor tesislerinde, okul kantinlerinde ve hastanelerde enerji içecekleri piyasaya arz edilmeyecek ve reklamı yapılmayacak.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının Türk Gıda Kodeksi Enerji İçecekleri Tebliği, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Enerji içeceklerinin tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretilmesi, hazırlanması, işlenmesi, muhafazası, depolanması, taşınması ve pazarlanmasını sağlamak üzere bu ürünlerin özelliklerinin belirlenmesi amacıyla hazırlanan tebliğ, sporcu içeceklerini kapsamıyor.
Özel beslenme amaçlı gıdalar kapsamında değerlendirilmeyen enerji içeceğinde, toplam kafein miktarı litrede 150 miligramdan fazla olmayacak. Enerji içeceğinin bileşiminde litrede inositol 100 miligram, glukoronolakton 20 miligram, taurin 800 miligramdan fazla olmayacak.
ETİL ALKOL BİLEŞEN OLARAK İLAVE EDİLMEYECEK
Enerji içeceklerine bileşen olarak etil alkol ilave edilmeyecek. Ancak ürünü oluşturan bileşenlerin çözündürülmesi, taşınması gibi işlemlerde kullanılabilen, bileşenlerde doğal olarak bulunabilen, üretim aşamasında oluşabilen ve son ürüne taşınan etil alkol miktarı en fazla litrede 3 gram olacak.
Bileşiminde kafeinle taurin, inositol ve glukoronolakton maddelerinden birini veya birkaçını içeren aromalandırılmış alkolsüz içecekler enerji içeceği dışında başka bir gıda adı ile piyasaya arz edilemeyecek.
Meyveli olarak adlandırılan enerji içeceklerinde meyve oranı, gazlı olanlarda ağırlıkça en az yüzde 4, gazsız olanlarda ise ağırlıkça en az yüzde 10 olacak.
Enerji içeceklerinde şeker yerine veya şekerle Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği'ne uygun tatlandırıcılar kullanılabilecek. Söz konusu içecekler, bileşen olarak diğer gıdalarda kullanılmayacak.
Spor tesislerinde, okul kantinlerinde ve hastanelerde enerji içecekleri piyasaya arz edilmeyecek ve reklamı yapılmayacak. 18 yaşından küçüklere enerji içeceklerinin satışı yapılmayacak.
Tüketicinin görebilmesi için enerji içecekleri, son tüketiciye ambalaj bütünlüğü korunarak sunulacak. Toplu tüketim yerlerinde doğrudan ya da dolaylı olarak enerji içeceği reklam ve tanıtımı yapılamayacak.
Bu ürünlerin etiketinde uyarı başlığı altında, tüketici tarafından kolaylıkla görülebilecek şekilde "Alkol ile karıştırılarak veya beraber tüketilmemelidir. Çocuklar, 18 yaş altı kişiler, yaşlılar, diyabetikler, yüksek tansiyonu olanlar, gebe ve emzikli kadınlar, metabolik hastalığı olanlar, böbrek yetmezliği olanlar ile kafeine hassas kişiler için tavsiye edilmez. Sporcu içeceği değildir, yoğun fiziksel aktivite öncesinde, sırasında veya sonrasında tüketilmemelidir. Günlük 500 ml'den fazla tüketilmesi tavsiye edilmez." ifadesi yer alacak.
Ürünlerin etiketinde en az 3 milimetre punto karakter olacak şekilde "Alkol ile karıştırılarak veya beraber tüketilmemelidir" ifadesi bulunacak.
Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği'ndeki hükümlerin uygulanacağı bu ürünlerde, "enerji" için yapılabilen beslenme beyanı ifadeleri enerji içeceği için yapılamayacak. Alınacak numunelerde, uluslararası kabul görmüş analiz metotları uygulanacak.
Tebliğe aykırı davrananlar hakkında Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nun ilgili maddelerine göre yaptırım uygulanacak.
Tebliğin yayımı tarihinden önce faaliyet gösteren gıda işletmecileri, 31 Aralık'a kadar tebliğ hükümlerine uyacak.
