Avrupa Birliği (AB), üye ülkeler ve dışarıdan katılacak ortaklarla, İran ile yapılan nükleer anlaşmadan çekilen Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) yaptırımlarından kurtulmak için petrol şirketlerine ve iş adamlarına Tahran ile ticaret yapmalarına olanak sağlayacak bir ‘ödeme sistemi' kurulacağını açıkladı.
AB Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, New York'ta devam eden Birleşmiş Milletler Genel Kurulu toplantıları sırasında İran Dışişleri Bakanı Cevat Zarif ile yaptığı görüşmenin ardından, yaptığı açıklamada üye ülkelerin bu ödeme biçiminin teknik detayları konusunda çalışmalarını sürdürdüğünü söyledi.
Mogherini, “Somut ve acil sonuçlar üretmek amacıyla üyeler İran ile özellikle petrol gibi İran'ın ihracat ürünleri için bir ödeme kanalı oluşturulmasına olumlu bakıyor.” dedi.
Takas sistemi
Le Monde gazetesine açıklama yapan diplomatik kaynaklar, ‘Özel Maksatlı Araç' (Special Purpose Vehicle) olarak adlandırılacak yeni sistemin, ABD'nin yaptırımından kurtulmak için bir çeşit gelişmiş ticari takas sistemi gibi çalışabileceğine dikkati çekiyor.
Mogherini, üye ülkelerin İran ile yapılacak meşru ticari işlemlerini kolaylaştıracak, yasal bir varlık oluşturacaklarını ve bunun da Avrupalı şirketlerin AB hukukuna göre, İran ile ticareti sürdürmesine olanak sağlayacağını söyledi. Mogherini, bunun dünyadaki diğer ortaklara da açık olacağını vurguladı.
Mogherini, yeni sistemin İran'ın ihracat ve ithalatıyla ilgili ödemeleri kolaylaştırmayı ve bu ülkeyle meşru ticaret yapanların işlerini sürdürmelerine olanak sağlayacağını belirtti.
BM Genel Kurulu toplantıları sırasında Rusya, İngiltere, Almanya, Çin ve Fransa'nın oluşturduğu Ortak Kapsamlı Eylem Planı (JCPOA) üyelerinin ABD'nin İran'a ve Tahran ile iş yapan ülkelere dayattığı yaptırım konusunu ele aldığını kaydeden Mogherini, bu ülkelerin İran ile yapılan anlaşmanın sürdürülmesinden yana tavır aldıklarını söyledi.
ABD'ye karşı ortak tavır
Bu toplantıdan sonra yayınlanan ortak bildiride, ABD'nin. çekilme kararına rağmen anlaşmayı ayakta tutmak için JCPOA üyelerinin kararlılıklarını bir kez daha yinelenmişti. Ortak bildiride. nükleer anlaşmanın 'tam ve etkili' bir şekilde uygulanmaya devam edilmesi hususundaki kararlılığın altı çizilmişti..
ABD, İran'ın nükleer programını denetime açması karşılığında bu ülkeye yönelik ekonomik ambargonun kaldırılmasını içeren anlaşmadan mayıs ayında tek taraflı olarak çekilmişti. ABD Başkanı Donald Trump “felaket” olarak tanımladığı anlaşmanın tarafı Avrupa ülkelerinin de uygulamaya koyacağı ekonomik yaptırımlara katılmasında uzun süredir baskı yapıyor. ABD özellikle dolar üzerinden İran'a yönelik para transferlerini durdurmayı hedefliyor.
Amerikanın tehditlerinin ardından Fransa'nın Total, Peugeot ve Almanya'nın Siemens ve Daimler grupları İran pazarından çıkma kararı almıştı.
ABD'ye İran ile sürdürdüğü gerginlikte İsrail, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri destek veriyor.
